BilindiÄŸi üzere BirleÅŸmiÅŸ Milletler teÅŸkilatı 1981 yılını Engelliler Yılı, izleyen 10 yılı da Engelliler On Yılı ilan ederek engellilerin yaÅŸadıkları sorunlara dikkat çekmek, sorunların çözümüne iliÅŸkin çözüm önerilerinin geliÅŸtirilmesini saÄŸlamak ve engellilik olgusu konusunda dünya genelinde farkındalık oluÅŸturmayı hedeflemiÅŸtir. Bu kapsamda 10-16 Mayıs tarihleri arasında Engelliler Haftası adıyla her gün bir engel grubunun ele alındığı etkinlikler düzenlenmesi planlanmıştır. BirleÅŸmiÅŸ Milletlerin öngördüÄŸü süre 1991 yılında sona ermesine karşın, ülkemizde beklenen farkındalığın oluÅŸmadığı düÅŸünülmüÅŸ olmalı ki, Engelliler Haftası etkinlikleri gelenekselleÅŸtirilerek sürdürülmüÅŸtür.
Bu haftanın engelli örgütleri açısından anlamı, engellilerin yaÅŸadığı sorunların kamuoyunun gündemine taşınmasını saÄŸlayarak bu sorunların çözümü konusunda toplumsal duyarlılık oluÅŸturmak ve engellilik olgusu konusunda farkındalık düzeyinin artırılmasına katkı sunmaktır. Bu kapsamda Türkiye Körler Federasyonu engellilerin yaÅŸamakta olduÄŸu sorunların bir kısmını kamuoyuyla paylaÅŸarak çözüm konusunda kamuoyu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi’nden destek beklemektedir.
1- BilindiÄŸi üzere, bu sene de Engelliler Haftası etkinlikleri Koronavirüs (COVÄ°D-19) salgınının devam etmesi nedeniyle kitlesel bir etkinlik düzenleme olanağı fiziken ortadan kalkmıştır. Pandemi sürecinin engellilerin çeÅŸitli saÄŸlık sorunları yaÅŸamaya baÅŸlamalarına neden olduÄŸu, görme engelliler baÅŸta olmak üzere birçok engel grubundan engellilerin iÅŸlerini kaybettiÄŸi, yeterli saÄŸlık hizmeti alamadığı ve engelliler alanında yoksulluk oranının hızla yükselmeye baÅŸladığı görülmüÅŸtür. Bu konudaki eksikliklerin vakit geçirilmeden giderilmesini talep ediyoruz.
2- Engellilerin eriÅŸilebilirlik konusunda sorunları pandemi sürecinde artarak devam etmektedir. Bu kapsamda; zaten eriÅŸilebilir olmayan eÄŸitim materyallerine, ek olarak uzaktan eÄŸitime geçiÅŸle birlikte özellikle görme engellilerin eÄŸitime ulaÅŸma olanakları iyice ortadan kalkmaya baÅŸlamıştır. Kent içi ve kentler arası ulaşım aÄŸları ve araçları eriÅŸilebilir olmaktan uzak olmaya devam etmektedir. Binalar, parklar, müzeler ve diÄŸer sosyalleÅŸme alanları da eriÅŸilebilir olmaktan uzaktır. Engelliler açısından can yakıcı ve yaÅŸamsal bir sorun olan eriÅŸilebilirlik konusunun bir an önce çözülmesi yaÅŸamsal öneme sahiptir.
Anayasamızın 10’uncu Maddesi, BirleÅŸmiÅŸ Milletler Engelli Hakları SözleÅŸmesinin 9’uncu Maddesi, 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanunun 7’inci Maddesi ve diÄŸer ilgili mevzuat hükümlerine göre kamu kurum ve kuruluÅŸları tarafından sunulan tüm ürün ve hizmetlerin esasen eriÅŸilebilir olması ÅŸarttır. Ancak, engelliler için mevzuatta var olan eriÅŸilebilirlik düzenlemeleri genel bir mahiyette ÅŸart koÅŸulmadığı için uygulamaya geçememektedir.
Bu baÄŸlamda; tüm kamu kurum ve kuruluÅŸları için baÄŸlayıcı nitelikte olan 4734 sayılı Kamu Ä°hale Kanununun “Åžartnameler” baÅŸlıklı 12’nci Maddesinde deÄŸiÅŸiklik yapılarak, temin ve tedarik edilecek tüm ürün ve hizmetler ile inÅŸaat ve yapı iÅŸlerinin eriÅŸilebilirlik standartlarına uygun olarak yapılması için ihaleye çıkmaları ya da doÄŸrudan temin gerçekleÅŸtirmeleri zorunlu hale getirilmelidir. EriÅŸilebilirlik standartları ile ilgili Türk Standartları Enstitüsü ve uluslararası kuruluÅŸların standartları da mevcuttur.
4734 Sayılı Kamu Ä°hale Kanununda yapılacak bu deÄŸiÅŸiklik ile kamu kurum ve kuruluÅŸları tarafından sunulan tüm ürün ve hizmetler ile inÅŸaat ve yapı iÅŸleri engelliler için eriÅŸilebilir olarak gerçekleÅŸecektir. Ve hizmet sunumundan sonra eriÅŸilebilirlik düzenlemeleri için ilave kamu kaynağı kullanılmayacağından, kamu kaynağı etkin ve verimli bir biçimde kullanılmış olacaktır.
3- 2022 ve 2828 sayılı yasalar kapsamında verilen evde bakım ve engelli (muhtaç) aylığının belirlenmesinde; engelli bireyin birey olarak kabul edilmeyerek kendi geliri yerine hanede yaÅŸayan bireylerin toplam gelirlerinin dikkate alınması büyük sakıncalara ve adaletsizliklere neden olmaktadır. Bu konuda engelli bireyin birey olarak kabul edilerek gelirinin esas alınması gerektiÄŸi yönündeki talebimiz doÄŸrultusunda bir an önce yasa deÄŸiÅŸikliÄŸi gerçekleÅŸtirilmelidir.
4- Engellilerin istihdam konusundaki sorunları artarak devam etmektedir. Bu kapsamda kamuda açık bulunan engelli kadrolarının doldurulması için bir an önce EKPSS puanına göre atama yapılmasını talep ediyoruz. Kamuda çalışan engellilerin aldıkları eÄŸitime ve uzmanlıklarına uygun kadrolara atanmaları saÄŸlanmalıdır. Özellikle görme engellilerin çoÄŸunlukla binaların bodrum katlarında bulunan santral birimlerinde çalıştırılarak çürümeye terk edilmesi uygulamasından vazgeçilerek eÄŸitim ve uzmanlıklarına uygun iÅŸlerde çalıştırılmaları saÄŸlanmalıdır. Kamu, birikimi uygun olan engellilerin merkez uzmanlıkları kadrolarına atanmalarının yolunu mutlaka açmalıdır. Engellilerin özel sektörde gerçek anlamda istihdam edilebilmeleri için kamu, denetim görevini önemseyerek yerine getirmelidir.
5- Kurum bakımına ve saÄŸlık hizmetine gereksinim duyan ağır engellilerin eriÅŸilebilir kurumlarda bakımlarının saÄŸlanması ve gerekli saÄŸlık hizmetlerini ivedilikle almaları ve bu kurumların ÅŸeffaf bir biçimde denetimlerinin yapılması gerekmektedir.
6- Körler Okulları’nın kapatılmaya baÅŸlanmasıyla birlikte alt yapısı hazırlanmadan kaynaÅŸtırma eÄŸitimine alınan görme engelli çocukların çok ciddi sorunlar yaÅŸamaya baÅŸladıkları bilinmektedir. DiÄŸer engel gruplarındaki engelli çocukların da alt yapısı hazırlanmayan kaynaÅŸtırma eÄŸitiminden son derece olumsuz etkilendiklerini belirtmek gerekir. Bu nedenle kaynaÅŸtırma eÄŸitiminin alt yapısının bir an önce çaÄŸdaÅŸ bir yapıya kavuÅŸturulması gerekmektedir. Ayrıca Körler okullarının da gerçek ihtiyaçlar tespit edilerek yeniden açılması bir zorunluluktur. Özel eÄŸitimin de çaÄŸdaÅŸ standartlara ve bilimsel bir alt yapıya kavuÅŸturularak engelli çocukların saÄŸlıklı bir eÄŸitim almaları mutlaka saÄŸlanmalıdır.
7- Görme engellilerin toplumsal yaÅŸama bağımsız bir ÅŸekilde katılabilmeleri için en gerekli araçlardan olan ve görme engellilerin bağımsızlık sembolü olarak kabul edilen beyaz baston üretimi, dağıtımı, sosyal güvenlik sistemince saÄŸlanması ve kullanımı konusunda yaÅŸanan sorunların çözülmesi amacıyla bir Beyaz Baston yasası mutlaka çıkarılmalıdır.
Yukarıda sıralanan sorunların temelinde büyük ölçüde engelli bireylerin karar alma mekanizmalarında yer alamamaları ve politikalar oluÅŸturulurken engelli örgütleriyle iÅŸbirliÄŸi yapılmamasının yer aldığına inanan Türkiye Körler Federasyonu; yerel yönetimlerden baÅŸlayarak devletin her kademesinde, tüm karar alma mekanizmalarında bir toplumsal kesim olarak engellilerin temsilcilerinin yer almalarının, demokratik bir zorunluluk olduÄŸunu, toplumsal barışın gerçek anlamda ancak bu ÅŸekilde saÄŸlanabileceÄŸini, sıralanan taleplerimizin Engelliler Yasası, 1982 Anayasası ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler Engelli Hakları SözleÅŸmesi gereÄŸi devletimizin zorunlu yükümlülükleri olduÄŸunu, haklı, meÅŸru ve yasal olan talepleri yerine getirilinceye deÄŸin mücadelesine devam edeceÄŸini kamuoyuna saygıyla duyurur.
Yönetim Kurulu adına BaÅŸkan
Av. Süha SAÄžLAM
(542 414 17 16)
