Dünya Körler BirliÄŸi 9. Genel Kurul Notları
Rosen Center Hotel
19-24 AÄŸustos 2016
Orlando, Amerika BirleÅŸik Devletleri
Ä°lk gün olan 19 AÄŸustosta açılışı eski Amerikan Körler Federasyon BaÅŸkanı (NFB) Dr. Mark Maurer yaptı KörlüÄŸün gerçek engel olmadığını, körlerin kendikendilerine koydukları engellerin onları engellediÄŸinden bahsetti.
Daha sonra söz alan Nfb baÅŸkanı Mark Ricobono 2009’da Amerikan Kongresinin Braille para bastırdığını, Nasa'nın Atlantis Uzay MekiÄŸiyle bu Braille hatıra paranın uzaya götürülüÅŸünü gösteren videodan söz etti ve bir parça gösterdi. Ardından körlerin neler yapabileceÄŸine örnek olarak kendisinin araba kullanışını gösteren bir video gösterdi.
Sonra söz alan DKB baÅŸkanı Arnt Holte 4 yıllık çalışmalardan söz etti.
Yoklama yapıldı, 99 ülkenin hazır bulunduÄŸu, 195 delegenin, 85 vekalet oyu, 8 uluslararası üye, 6 ömür boyu üye ve 5 yürütme kurulu üyenin oylarıyla birlikte kullanılacak oy sayısı 299 olarak açıklandı.
Daha sonra son 4 yılda aramızdan ayrılan tanınmış görmeyenler anılarak saygı duruÅŸu yapıldı.
BaÅŸkanlığa baÅŸka aday bulunmadığından ABD'den Dr. Fred Schröder oy birliÄŸiyle seçildi ve o da kısa bir teÅŸekkür konuÅŸması yaptı.
Ä°kinci oturum baÅŸkan, Dünya Ofis Müdürü, Sayman ve üyelik durumuna iliÅŸkin raporların sunumuna ayrılmıştı.
BaÅŸkan raporunda, dünyada terör ve istikrarsızlığın arttığından, Suriye'deki iç savaşın Ä°kinci Dünya Savaşından uzun sürdüÄŸünden, katıldığı Japonya'daki Sendai konferansından söz etti. BaÅŸarılar arasında MarakeÅŸ SözleÅŸmesinden, Braille konusunda örneÄŸin Ä°phone'dan bile ucuz 20 karakterli Braille ekran üretiminden söz etti. Artık teknoloji kullananlarla kullanamayanların açık bir farkının olacağından bahsetti. Ayrıca, her konuda olduÄŸu gibi körlük alanında da iÅŸbirliklerinin önemine vurgu yaptı.
Ofis müdürü Penny Hartin raporunda, 2006 yılında Kanada'da faaliyete geçirilen DKB Ofisinin 5 personeliyle 10 yaşında olduÄŸuna deÄŸinerek 1992 tarihinden beri DKB kongrelerine katıldığını, artık emekli olacağını söyledi. Çalışmaları finanse edebilmek için giriÅŸilen projeleri anlattı ve yeni alanlar ve sponsorlar bulunmasının önemine deÄŸindi.
Sayman A. K. Mittal mali durumun hassasiyetinden rakamlarla söz etti. BaÅŸkan seçildikten sonra Arn Holte'nin Norveç Körler BirliÄŸinden DKB'ye 100 bin dolar bağış yaptırmış. Alman Körler BirliÄŸi de önemli bir yardım yapmış.
Üyeliklerin durumuna iliÅŸkin sunulan raporda, halen 164 ülke üye görünüyor. Anca, grup üyesi olan Karibik Adalarına dahil 15 ülkeyle üye sayısı 179'1 çıkıyor. 44 ülkenin aidat borcu var.
Dikkat çeken bir husus olarak, eleÅŸtirilerde kimse neden 179 üyenin bulunduÄŸu örgütün genel kuruluna ancak 99 ülkenin katıldığını sorgulamadığını belirtmeden geçemeyeceÄŸiz.
ÖÄŸleden sonraki oturum konferans oturumuydu ve konusu evrensel tasarım, ulaşım, turizm konusuna ayrılmıştı. Ä°ki konuÅŸmacı vardı. Ä°lk konuÅŸmacı Yeni Zellanda'dan Martin Able Williamson. Paylaşılan alanlar baÅŸlıklı bir konuÅŸma yaptı. At arabaları varken yayalarla aynı alanda gidiliyordu. Otomobillerin dünya sahnesine çıkmasıyla birlikte kullanılan alanlar ayrıldı. Güvenli bir yürüyüÅŸ için 2 metre geniÅŸliÄŸinde engel bulunmayan bir yaya bandı olmalı. Yaya geçitlerinde 60 milimetre geniÅŸliÄŸinde bir iÅŸaretlenmiÅŸ alan bulunmalı.
Ä°kinci konuÅŸmacı Fred Schöder oldu. Sessiz arabalarla ilgili konuÅŸtu.
Elektrikli ve hem elektrikli hem benzinli hibrid araç adı verilen arabalar yollara çıktığından beri ciddi sorunlar yaÅŸanmaktadır. NFB'nin giriÅŸimleriyle 2006 yılında Amerika'da belli bir hızın altında giden bu araçların duyulacak bir ses çıkarması kabul edildi. NFB'nin o zamanki baÅŸkanı Maurer 2008 yılının Åžubat ayında Cenevre'ye giderek BirleÅŸmiÅŸ Milletler yetkilileriyle görüÅŸtü ve konuyu uluslararası platforma taşıdı. Hala sorun devam ediyor.
Üçüncü konuÅŸmayı nine martine able williamson rehber köpekler üzerine yaptı.
Fessiz arabalardaki alarm sisteminin uluslararası düzlemde nasıl yaygınlaÅŸtırılabileceÄŸine iliÅŸkin soruya verilen yanıtta, 50 ülke arasında "anlaÅŸma 58" adında bir sözleÅŸme varmış. Buna çoÄŸu Avrupa ülkesi Japonya gibi ülkeler dahilmiÅŸ. Biri kabul ettiÄŸinde hepsi kabul etmiÅŸ sayılıyorlarmış. Buna en iyi örnek Gtr adındaki genel teknik düzenlemeler adındaki belge gösterilebilir.
Son oturum rehabilitasyon baÅŸlıklı konferans oturumuydu. Amerikan Körler Vakfından Rebecca ilk sunumu yaptı. DKB'nin çeÅŸitli ülkelerdeki hizmetlerle ilgili araÅŸtırmasını sundu. 33 ülke cevap vermiÅŸ, 12'sinde rehab merkezleri varmış. Her ülkenin farklı deneyim ve geleneÄŸi dikkat çekiyor. Cevap veren ülkelerin yüzde 75 i toplum temelli rehabilitasyona ağırlık verdiklerini bildirmiÅŸler. Bu araÅŸtırmanın raporu elde edilerek ülkemizde verilmekte olan hizmetlerin yeni bir perspektifle ele alınmasında yarar bulunmaktadır; çünkü yaklaşık 40 yıl önce baÅŸlatılmış olan bu hizmet türünde bugüne kadar önemli bir reform yapılmamıştır. Daha sonra söz alan Afrika Körler BirliÄŸinden Gertrude çeÅŸitli rehabilitasyon yaklaşımlarından söz etti. Daha çok rehabilitasyonun amacı ve elde edilen sonuçları yorumladı.
Son konuÅŸmacı Kanada Körler Enstitüsünden John Rapotin'di. Kanada'da verilen rehabilitasyon hizmetlerini anlattı. 10 bin çocuk ve 150 bin kör ve az gören yetiÅŸkine hizmet götürdüklerini söyledi. Yerinde hizmete ağırlık veriyorlarmış. Ä°lginç bir ifadeyle, bazı yörelere nehirlerin donmasından yararlanarak hizmet götürülüyormuÅŸ.
Ä°kinci günün sabah oturumunda önce tüzük deÄŸiÅŸiklikleri görüÅŸüldü. Önerilen deÄŸiÅŸikliklerin hepsi kabul edildi. DeÄŸiÅŸiklikler arasında yürütme kurulu üyelerinin tümünün kör veya az gören olması, örgütün bir merkez ofisinin bulunması, bir ofis yöneticisi atanması, aidatını ödemeyen bir üyenin aynı ülkeden baÅŸka bir örgütün üyeliÄŸi konusunda karar veremeyeceÄŸi gibi konular bulunuyordu.
Tüzük deÄŸiÅŸikliklerinin ardından baÅŸka aday bulunmayan birinci baÅŸkan yardımcılığına tek aday olmuÅŸ olan Ä°spanya'dan Fernando Monio alkışlarla seçildi. Aynı ÅŸekilde saymanlığa Yeni zellanda'dan martine able Williamson yine alkışlarla seçilmiÅŸ oldu.
Ä°kinci günün sabahı kahve arasından sonraki oturum acil durumlarda engellilerin özelde de görme engellilerin durumu ile ilgili 4 konuÅŸmacının bulunduÄŸu bir konferans oturumuna ayrılmıştı. Ä°lk olarak Ürdün'den Ahmed Muhammed Elusi söz aldı ve Suriyeli sığınmacılar üzerine konuÅŸtu. Ülkede 1300000 göçmen varmış. Tesbit edebildikleri 800 engellinin 40'ı görme engelli. Her türlü araç-gerece ihtiyaçları var, basit tıbbi müdahaleler ücretsiz yapılabiliyor. Kamplarda ve dışarıda yaÅŸamlarını sürdürüyorlar. 9 tane komite halinde ihtiyaçları karşılamaya çalışıyorlar. Evleri ve kampları ziyaret ediyorlar.
Ä°kinci konuÅŸmacı Guatemala'dan Gabriel Eskuvardı. Latin Amerika'daki doÄŸal felaketlerden ve engellilerin yaÅŸadıklarından söz etti. Haiti depremi gibi.
Daha sonra söz alan jose maria Riskli durumların azaltılması için Japonya'nın Sendai kentinde kabul edilen çerçeve kurallardan söz etti. Bu kurallar bu yılın Mayıs ayında Ä°stanbul'da yapılan Dünya Ä°nsaniyet Zirvesinde kabul edilen Ä°nsani Etkinliklere Engellilerin Dahil Edilmesi konulu Bildiriye temel oluÅŸturuyor ve Engelli Hakları SözleÅŸmesinin 11. maddesine iÅŸlerlik kazandırıyor.
Son olarak kürsüye gelen Avustralya'dan iki öÄŸretim üyesi Ron Mc'cullom ve Mari Crock Malezya, Endonezya, Pakistan, Afganistan, Türkiye ve ürdün'deki göçmen durumdaki insanlar arasında 2012 yılında baÅŸladıkları ve önümüzdeki yıl yayımlayacakları araÅŸtırmalarından söz ettiler.
Ä°kinci günün öÄŸleden sonraki ilk oturumunda bölge örgütlerinin raporları sunuldu.
Kahve arasından sonra körlüÄŸün halk tarafından algılanışını deÄŸiÅŸtirmek için uygulanacak kampanyalar konulu bir konferans oturumu yapıldı. NFB tarafından 1 nisan gününde halka yönelik yaÅŸamın farklı alanlarında ilginç ve beklenmedik durumlar yaratılarak insanların körlükle yüzleÅŸmesi saÄŸlanıyormuÅŸ. Halka dönük bu çalışmalarda yanlış anlamalar oluÅŸursa, nasıl olsa 1 nisan ÅŸakası diye geçiÅŸtiriliyormuÅŸ.
Sunumlardan birini yapan kör çocuk annesi Corin Ginsberg Perkins Körlerokulu desteÄŸiyle yürüttükleri sosyal medya çalışmalarını anlattı. KörlüÄŸün algılanışına iliÅŸkin araÅŸtırmanın sonuçlarına göre çeÅŸitli çarpıcı örnekler geliÅŸtirmiÅŸler ve www.blindnewworld.org sitesinde yayınlıyorlar. Dünyadan örnekler ve iÅŸbirliÄŸi araÅŸtırıyorlar.
Liberya'dan sunum yapan Ben Kota, ülkesinin zor koÅŸullarında bile körlerin geride kalmadığını, 14 yıl süren iç savaÅŸ ve sonrasında yaÅŸanan ibola salgınında bile körlerin sosyal yaÅŸamdan kopmadıklarından söz etti.
Son konuÅŸmacı Ä°spanya'dan yeni seçilen baÅŸkan yardımcısı, Once Vakfı tarafından ülkede körlerin statüsünün iyileÅŸtirilmesi amacıyla farklı tarihlerde hazırlanan kamu spotu videolardan örnekler sundu.
Ä°srail'de seçilen 6 Haziran günü meclis bile çalışmasına ara verip körlerle dayanışma içinde olunduÄŸunu gösterir etkinliklere katılıyormuÅŸ. Dünya çapında örneÄŸin 15 Ekim gününde bir etkinlik zinciri oluÅŸturulabileceÄŸi konuÅŸuldu.
Bu arada Senegal'de bir beyaz bastonun bile alınamayacak kadar pahalı olduÄŸunu; Çad'da iki körlerokulunun bulunduÄŸunu, devletten yardım görmediklerini, mezunların dilencilikle geçindiklerini ve körlerde hiç dokunmatik telefon bulunmadığını öÄŸrendik.
Üçüncü günün sabahında tahmini bütçe ve gelir artırma konuları ele alındı. 164 ulusal üyenin 44 tanesi aidat ödeyememiÅŸ durumda. Yeni seçilen genel sekretere önemli görev düÅŸüyor. Örgütün gelir-giderleri 600000-700000 dolar civarında görünüyor. Ä°ki projeden gelir bekleniyor. Yeni projelere ihtiyaç olduÄŸu ifade edildi.
Sabah kahve arasından sonra, siyasi mekanizmaların nasıl etkilenebileceğine ilişkin bir konferans oturumu yapıldı.
Paneldeki 4 konuÅŸmacıdan ilki Avrupa Körler BirliÄŸinden tanıdığımız Lord Colin Low'du. Lord Low halen lordlar kamarasındaki üyeliÄŸinin yanında Uluslararası Görme Engellilerin EÄŸitim Konseyi baÅŸkanlığını yürütüyor. KonuÅŸmasında oldukça pratik bilgiler verdi. Siyasilere sorun deÄŸil, çözüm götürülmeli; mümkünse masraf deÄŸil, tasarruf yönünde talepte bulunulmalı; bu çözümle ne ÅŸekilde kamuoyuna hitap edebileceÄŸi gösterilmeli; gerekirse diÄŸer gruplar eklemlenmeli; imza kampanyası gibi yöntemlerle etki artırılmaya çalışılmalı; inanılmasa bile sorun veya çözüm tepki çekmeyecek ÅŸekilde formüle edilmelidir.
Ä°kinci konuÅŸmacı ABD Rehabilitasyon Hizmetleri yöneticisi Janet Broke idi. KonuÅŸmasında, 22 Temmuz tarihinde ABD BaÅŸkanının engelli istihdamında yeni bir açılım getiren "Workforce Ä°nnovation" yasasını imzaladığından söz ederek, ülkesindeki istihdam ve rehabilitasyon uygulamalarının özelliklerinden söz etti.
Üçüncü konuÅŸmacı Tanzanya meclis üyesi Elly Masha idi. KonuÅŸmasında günümüzün uluslararası mevzuatının ulusal mevzuat çalışmalarında saÄŸlayabileceÄŸi kolaylık ve faydalardan söz etti.
Son konuÅŸmacı Karibik bölgesinden BirleÅŸmiÅŸ milletlerde büyük elçi olarak bulunmuÅŸ Obrey Webson'du. Ä°lginç saptamaları oldu: Ülkede demokrasi varsa, örgütlerde de oluyor; eÄŸer dikdatörlük varsa, örgütlerde de bu tür eÄŸilimler önem kazanıyor. BirleÅŸmiÅŸ Milletler'de çalışmalar uzlaÅŸma arayışıyla yürüyor ve doÄŸal olarak süreç uzun oluyor. Ama herkesin bir ÅŸekilde dahil edildiÄŸi bir mekanizma bu. 80'li ve 90'lı yıllar mücadele yıllarıydı. Sonuçta BM Engelli Hakları sözleÅŸmesi, MarakeÅŸ SözleÅŸmesi, kimsenin geride bırakılmayacağı düsturunu getiren 2015 hedefleri gibi mevzuat düzenlemelerine kavuÅŸtuk. 2000'li yılların baÅŸlarında girilen rehavetten nasıl çıkılacak?
Ona göre, eldeki mevzuat düzenlemelerine iÅŸlerlik kazandırılırken talepler iyi formüle edilmeli, diÄŸer gruplarla iÅŸbirliÄŸi yapılmalı, baÅŸkalarına neyi yapmalarını söylerken önce bunu kendimiz örgütlerimizde uygulamalıyız.
Genel sekreterlik ve Ä°kinci BaÅŸkan Yardımcılığı için yapılan seçimde genel sekreterliÄŸe Hindistan’dan A. K. Mittal, ikinci baÅŸkan yardımcılığına Tanzanya’dan Elly Masha seçildiler.
Dördüncü günün sabah oturumunda DKB delegelerinin yanında Uluslararası Görme Engellilerin EÄŸitimi Konseyi delegeleri de salonda hazır bulunuyordu. Konseyin genel kurulunun ilk günüydü ve bazı etkinliklerin birlikte yürütülmesi planlanmıştı.
Bu oturumu DKB BaÅŸkanı Arnt Holte ve Ä°CEVI BaÅŸkanı Lord Colin Low birlikte yönettiler.
AKB BaÅŸkanlığından sonra Ä°CEVI BaÅŸkanı olan Low, 2012 yılında Tayland'taki ilk ortak genel kurula saÄŸlık nedenleriyle katılamamıştı ve delegelerine ilk olarak 4 yıl sonra hitap etmiÅŸ oluyordu. KonuÅŸmasında beraber olmanın yararlarından söz etti.
Daha sonra 6 DoÄŸu Asya ülkesinde yürütülen eÄŸitim projesine sponsorluk eden Japonya'dan Nippon Vakfı BaÅŸkanı Sasakava'yı kürsüye davet etti. Vakıf birçok projeye destek veriyor.
Daha sonra konuÅŸan Kamila Rosovo kapsayıcı eÄŸitimin öneminden söz eden bir sunum yaptı.
Son konuşmacı Microsoft erişilebilirlik sorumlusu Jenny Flori oldu. İşitme engelli olarak yaşadıklarını ve Microsoft'un sağladığı fırsatları biraz da espirili şekilde anlattı.
Kahve arasından sonra kararlar oturumuna geçildi. Kararlar Komitesine 9 karar önerisi iletilmiÅŸ. Bunlardan 3 tanesi farklı nedenlerle kabul edilmeyerek genel kurula getirilmedi. Elenen 3 öneri arasında bizim de sunduÄŸumuz öneri yer alıyordu. Temmuz ayı içinde genel kurula sunulmak üzere bir karar önerisi göndermiÅŸ, genel kurulun ABD toprakları üzerinde yapılmasını bir fırsat bilerek 30 Temmuz 2009 yılında BirleÅŸmiÅŸ Milletler Engelli Hakları SözleÅŸmesini imzalamış, ancak onaylamamış olan Amerika BirleÅŸik Devletleri kongresi ve hükumetine çaÄŸrı yapılarak bir an önce onaylaması, Ä°htiyari Protokolü imzalayıp onaylamasını talep ediyordu. BaÅŸkanı da adı geçen ülkeden olan Kararlar Komitesi bu çaÄŸrının tek bir ülkeyi konu edinmesini gerekçe göstererek genel kurula getirilmesine gerek olmadığı sonucuna varmış. Oysa, kendi deneyimlerimize bakacak olursak, böyle bir uluslar arası etkinliÄŸi özellikle yerel örgütün bir fırsat olarak deÄŸerlendirmesi beklenmezmiydi? Böyle bir desteÄŸi gerekli görmedikleri anlaşılan ABDli örgütlerin kısa zamanda önerideki hususların gerçekleÅŸtirilmesi konusunda gösterecekleri performans kuÅŸkusuz tarafımızdan yakından izlenecektir.
Genel Kurula getirilen 6 karar önerisinden birisi gençlerin bölge örgütlerinde daha aktif kılınması ve dolayısıyla DKB çalışmalarına daha aktif katılmalarının saÄŸlanmasını öngörüyordu. Ä°kinci öneri kadınların dezavantajlı durumunun düzeltilebilmesi için uluslal örgütlere ödül konmasıyla ilgiliydi. Buna göre cinsiyet ayrımı yapmayan örgütlerden birine ödül verilmesini düzenliyordu. Bir baÅŸka öneri üyelik aidatlarının yeniden gözden geçirilmesini talep eden ve bu amaçla baÅŸkan, sayman, genel sekreter ve bölge örgütleri baÅŸkanlarının katılacağı bir komite kurulması ve bir sonraki genel kurula rapor sunulmasını talep eden bir öneriydi. DiÄŸer bir öneri, BirleÅŸmiÅŸ Milletler Engelli Hakları SözleÅŸmesi Ä°zleme Komitesinin halen erkeklerin ağırlıkta olan yapısının cinsiyete dayalı eÅŸit üyeliÄŸe kavuÅŸturulması yönündeki taleple ilgiliydi. Altıncı öneri BirleÅŸmiÅŸ Milletler tarafından 2015-2030 arası uygulanacak ve 2030 tarihine kadar ulaşılması hedeflenen stratejik hedefler konusunda görme engellilerin ihmal edilmemesi, hange alanlarda görme engelliliÄŸin önem kazanacağının kurulacak bir komiteyle her dört yılda bir genel kurula rapor edilmesini talep ediyordu. Bu öneriler kabul edildi.
Dördüncü günün öÄŸleden sonraki oturumu ve beÅŸinci günün sabah oturumu gençlerin örgütlerde daha etkin olmasının yol ve koÅŸullarının tartışıldığı konferans oturumlar ÅŸeklinde düzenlenmiÅŸti. Özellikle beÅŸinci günün sabah oturumu Latin Amerika’dan ve ana idili Ä°spanyolca olan sunucuların sunumları ve akabindeki tartışmalarla geçti.
BeÅŸinci günün öÄŸleden sonraki oturumu kapanış törenine ayrılmıştı.
Mehmet Emin Demirci
Dünya Körler BirliÄŸi